Anneleen
Van Bossuyt

De oproep van minister van Asiel en Migratie Anneleen Van Bossuyt voor een gecoördineerde Europese aanpak voor de terugkeer van illegale en criminele Afghanen krijgt brede weerklank in Europa. Twintig lidstaten hebben intussen hun handtekening gezet onder een gezamenlijke brief aan Europees Commissaris voor Asiel en Migratie Magnus Brunner, waarin ze pleiten voor concrete stappen om vrijwillige en gedwongen terugkeer mogelijk te maken van Afghaanse onderdanen die geen wettig verblijfsrecht hebben in de EU, en in het bijzonder van diegenen die een bedreiging vormen voor de openbare orde. 

“Lidstaten van noord tot zuid, west tot oost botsen op dezelfde muur: we kunnen illegale of criminele Afghanen niet terugsturen, zelfs niet na een veroordeling. Dat ondermijnt het vertrouwen van onze burgers in het asielbeleid en tast onze veiligheid aan. Het is tijd om samen door te duwen.” 

Europese oproep tot actie 

De ondertekenaars vragen de Europese Commissie om terugkeerafspraken met Afghanistan hoog op de agenda te plaatsen, en om in te zetten op diplomatieke en praktische oplossingen die veilige en ordelijke terugkeer mogelijk maken. 
Van Bossuyt: “Zonder sluitende terugkeer faalt ieder asiel- en migratiebeleid. De EU moet een duidelijk signaal geven: wie geen recht heeft op bescherming of verblijfsrecht in Europa en op de koop toe onze samenleving bedreigt, moet terugkeren.” 

Concreet stelt minister Van Bossuyt in haar brief voor om Frontex een sterkere rol te geven bij de vrijwillige terugkeer en herintegratie van Afghanen, zodat inspanningen beter worden gecoördineerd en nationale middelen efficiënter worden ingezet. Ze roept de Europese Commissie ook op om verder te werken aan mogelijkheden voor gedwongen terugkeer, met prioriteit voor personen die een bedreiging vormen voor de openbare orde of nationale veiligheid. 

Daarnaast vraagt ze nauwere samenwerking tussen de Europese Commissie, de Europese Dienst voor Extern Optreden (EEAS) en lidstaten die bereid zijn om gezamenlijk op te treden, onder meer via een gezamenlijke missie op administratief niveau naar Afghanistan, met het oog op onder meer identificatie. Tot slot pleit ze voor concrete resultaten tegen het einde van dit jaar binnen het High-Level Network on Return en andere Europese fora, zodat het Europese terugkeerbeleid vooruitgang boekt. 

Zorgwekkende cijfers 

De nood aan actie is hoog. De helft van de Afghaanse asielaanvragen wordt afgewezen. Vandaag verblijven nog 2.815 Afghanen in Belgische opvangcentra. Daarnaast is er ook een veiligheidsproblematiek met een deel van deze groep in onze federale opvangcentra. “In 2024 stonden Afghanen op de tweede plaats qua aantal daders van ernstige incidenten in onze opvangcentra,” aldus Van Bossuyt. “Dat kunnen we niet blijven negeren.” Ze verwijst ook naar de problemen buiten de centra, zoals de recente steekpartijen in Antwerpen en Roeselare. 

Momentum  

Met de steun van 20  lidstaten wil België nu het voortouw nemen om het dossier in beweging te brengen. “Dit is het momentum,” zegt Van Bossuyt. “We hebben een duidelijke en krachtige boodschap gestuurd aan de Europese Commissie: we kunnen ons geen stilstand meer veroorloven. Het is hoog tijd voor een kordate en gezamenlijke aanpak, zodat Europa opnieuw grip krijgt op migratie en veiligheid.” 

Deze landen hebben de brief ondertekend:  

België, Bulgarije, Cyprus, Duitsland, Estland, Finland, Griekenland, Hongarije, Ierland, Italië, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Polen, Slowakije, Tsjechië, Zweden